Tegenwoordig wordt iedere organisatie zo ongeveer overspoeld met informatie, waarvan een groot deel digitaal beheerd en uitgewisseld wordt. Deze informatie wordt dan opgeslagen in databases. Dit zijn systemen waarbij gegevens digitaal worden georganiseerd, aan elkaar gelinkt en opgeslagen worden op een (of meerdere) server(s).
Sinds het ontstaan in de jaren zestig zijn databasesystemen enorm ontwikkeld, en daarbij zijn ook de functionaliteiten en het gebruik enorm gestegen. Zo werd het met relationele databases (jaren 80) mogelijk om op een efficiënte en flexibele manier de kwaliteit en volledigheid van data te beheersen. Tegenwoordig is het de normaalste zaak van de wereld om al je data in de cloud te hebben staan, en bestaan er al zelfsturende databases, die, op basis van machine learning technieken, allerlei routinematige beheertaken automatiseren, zoals het uitvoeren van back-ups en updates.
Ondanks dat in veel gevallen een database een uitstekende oplossing biedt voor het beheren van informatie, kennen deze soms ook enorme belemmeringen. De uitdagingen waar veel partijen vandaag de dag voor staan vragen om openheid en samenwerking. Hiervoor zijn vertrouwen in de kwaliteit van de data en het daadwerkelijk kunnen uitwisselen van data tussen verschillende systemen van fundamenteel belang. Vertrouwen, of eigenlijk het ontbreken daarvan, is wellicht het belangrijkste struikelblok in het delen van data. Echter, het daadwerkelijk kúnnen delen van data van de ene database naar de andere database is een enorme uitdaging waar veel tijd, geld en moeite in wordt gestoken, maar waar organisaties nog iedere dag mee worstelen.
Blockchain: een systeem voor vertrouwen.
De komst van blockchain technologie faciliteert een radicale verandering in hoe data georganiseerd en opgeslagen wordt. En daarmee ook hoe wij bepaalde onderdelen van onze samenleving hebben ingericht, zoals het vertrouwen op banken om financiële transacties af te handelen. Met de eerste toepassing van blockchain technologie (Bitcoin) werd het namelijk mogelijk om volledig vertrouwd en direct waarde over te maken van persoon A naar persoon B, zonder dat daar een tussenpartij voor nodig was. Hoe kan en werkt dat?
Een blockchain is in feite een speciaal soort database, die zowel gedistribueerd als gedecentraliseerd is. Dit betekent dat de database op verschillende fysieke plekken staat opgeslagen en beheerd wordt door verschillende partijen in plaats van door één centrale partij. Dit resulteert erin dat alle partijen samen in één systeem werken en gezamenlijk op één plek administratie voeren. Zo heeft iedere partij ten alle tijden dezelfde kopie van de werkelijkheid.
De naam ‘blockchain’ suggereert hoe de informatie wordt opgeslagen, namelijk op een chronologische manier in ‘blokken’ die aan elkaar ‘geketend’ worden door middel van hashes, unieke herkenningscodes. Ieder blok wordt voorzien van zo’n unieke code, de unieke code van het vorige blok, een tijdstempel, en de transactie informatie. Een nieuwe blok wordt echter alleen aan de keten toegevoegd wanneer het voldoet aan de eisen van die specifieke blockchain oplossing. En wanneer deze transactie aan de blockchain is toegevoegd, is deze ‘non-muteerbaar’, of te wel: niet meer aan te passen of te verwijderen.
Blockchains zijn er in verschillende soorten en maten
Over het algemeen wordt er onderscheid gemaakt tussen twee soorten blockchain oplossingen: public blockchains en private blockchains. Het is echter goed om te beseffen dat dit een spectrum is waarop heel veel verschillende soorten en maten te vinden zijn. Er is dus niet één, of één soort, blockchain. Bij een public blockchain kan, in principe, iedereen met een computer en internetverbinding anoniem deelnemen. Je krijgt dan een gebruikersnaam op het platform, maar het is onbekend wie de natuurlijke persoon is die achter die gebruikersnaam zit. Hierdoor zijn juridische stappen extreem lastig of zelfs onmogelijk. Om ervoor te zorgen dat transacties op een valide manier uitgevoerd worden en dat iedere deelnemer precies dezelfde kopie heeft, wordt er gebruikt gemaakt van (soms zeer energie-intensieve) consensus mechanismes, zoals Proof-of Work of Proof-of-Stake.
Waar public blockchains vaak ‘open’ zijn, zijn private blockchains bedoeld voor een besloten groep van gebruikers. In de praktijk zijn deze blockchains vaak kleiner, maar dat hoeft niet. In theorie zou je iedere erkende wereldburger kunnen laten deelnemen aan een private blockchain. Het is namelijk zo dat alleen geïdentificeerde en geautoriseerde gebruikers aan een private blockchain kunnen deelnemen, terwijl bij een public blockchain normaliter iedereen anoniem kan toetreden. Omdat de natuurlijke identiteit van deelnemers bekend is, is minder tot geen behoefte aan ingewikkelde mechanismes om een transactie te valideren. Dit maakt private blockchains schaalbaar en toepasbaar voor allerlei soorten bedrijfsapplicaties. En dit is ook wat we terugzien in de markt: veruit de meeste van de gebruikte blockchain applicaties door organisaties werken met permissies en zitten op het spectrum eerder bij een private dan een public blockchain.
Private blockchains optimaliseren bedrijfsprocessen
Private blockchains hebben een aantal eigenschappen die de tekortkomingen van traditionele databases oplossen. Vertrouwen is namelijk inherent aan het systeem door de transparantie, traceerbaarheid, veiligheid en non-muteerbaarheid van de opgeslagen informatie. Door deze eigenschappen, en doordat alle gebruikers bekend en gevalideerd zijn, is een private blockchain, in tegenstelling tot een public blockchain, een zeer betrouwbare technologie voor zowel interne bedrijfsvoering als externe samenwerkingen. Allerlei soorten bedrijfsprocessen kunnen zo efficiënt en effectief georganiseerd en uitgevoerd worden. Daarnaast bieden private blockchains een technische mogelijkheid om relatief eenvoudig te koppelen met diverse databases om informatie uit te wisselen. Door gebruik te maken van smart contracts en smart rules kan data opgehaald worden bij een andere database en automatisch in het juiste format opgenomen worden in het eigen systeem.
Een blockchain is dus een speciaal soort database van transacties, waarbij iedere deelnemende partij in het proces eenzelfde kopie heeft. Iedere stap of actie in een bedrijfsproces is een transactie die, na validatie, gelogd en gerepliceerd wordt over alle betrokken gebruikers. Omdat iedere betrokken partij nu samenwerkt in hetzelfde systeem, kan het proces helemaal anders ingericht worden. Bijvoorbeeld, een producent en zijn leverancier hebben beide nu de beschikking over real-time inzichten en kunnen besluiten om slechts één keer per maand één factuur op te maken waarin alles al tegen elkaar afgestreept is.
De mogelijkheden van private blockchains worden uitgebreid behandeld in onze trainingen. In deze blog (Blockchain en Procesmanagement) leest u al meer over hoe private blockchains kunnen worden toegepast bij organisaties.
To provide the best experiences, we use technologies like cookies to store and/or access device information. Consenting to these technologies will allow us to process data such as browsing behavior or unique IDs on this site. Not consenting or withdrawing consent, may adversely affect certain features and functions.